فهرست مطالب
دنتوفوبیا به ترس از دندانپزشک گفته می شود. افرادی که دچار این فوبیای خاص هستند، هنگام فکر کردن به رفتن نزد دندانپزشک یا حضور در مطب دندانپزشکی دچار اضطراب و نگرانی می شوند. تجربه های منفی گذشته، سابقه خانوادگی یا احساس از دست دادن کنترل می توانند از عوامل ایجاد این ترس باشند. روش هایی مانند درمان مواجهه ای (Exposure Therapy)، تجسم هدایت شده (Guided Imagery) و تکنیک های آرام سازی (Relaxation Techniques) می توانند به غلبه بر این اختلال کمک کنند.
دنتوفوبیا یا ترس از دندانپزشکی چیست؟
دنتوفوبیا که به آن اودونتوفوبیا (odontophobia) نیز گفته می شود، به معنای ترس شدید از دندانپزشک یا مراجعه به دندانپزشکی است. افراد مبتلا به این فوبیا، حتی با تصور رفتن به مطب دندانپزشکی دچار اضطراب زیاد می شوند و ممکن است هنگام حضور در مطب یا در حین درمان، دچار وحشت شوند.
فوبیا چیست؟
فوبیا یا هراس، نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد نسبت به یک موقعیت یا رویداد خاص ترسی غیر منطقی و شدید تجربه می کند؛ حتی اگر آن موقعیت واقعاً خطرناک نباشد. دنتوفوبیا یک نوع فوبیای خاص محسوب می شود که در آن تنها یک موقعیت مشخص (مثلاً رفتن به دندانپزشکی) باعث بروز واکنش ترس میشود.
تفاوت بین دنتوفوبیا و ترس شدید از درمان های دندانپزشکی چیست؟
دنتوفوبیا یک ترس شدید و غیر منطقی است که فرد را از مراجعه به دندانپزشکی باز می دارد، حتی زمانی که درد یا نیاز فوری به درمان دارد. این ترس ممکن است منجر به مشکلات جدی در سلامت دهان و دندان و حتی تأثیر منفی در روابط شخصی یا شغلی فرد شود.
در مقابل، ترس شدید از درمان دندانپزشکی نوعی اضطراب است که شدت کمتری نسبت به دنتوفوبیا دارد. این افراد ممکن است نگران درد یا استرس درمان باشند، اما برخلاف افراد دچار دنتوفوبیا، همچنان به دندانپزشک مراجعه می کنند.
حتما بخوانید : دندانپزشکی بدون درد در تبریز | تجربه ای آرام و بدون استرس
دنتوفوبیا چقدر شایع است؟
در حدود ۳۶٪ از مردم آمریکا از درمان های دندانپزشکی می ترسند، و ۱۲٪ آن ها دچار ترس شدید هستند. حدود ۳٪ از بزرگسالان در کشورهای صنعتی دچار دنتوفوبیا هستند و از رفتن به دندانپزشکی کاملاً اجتناب می کنند.
ترس از دندانپزشکی در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. برخی پژوهش ها نشان داده اند که نزدیک به ۳٪ از مردان و حدود ۵٪ از زنان به دنتوفوبیا مبتلا هستند.
افراد دچار دنتوفوبیا از چه چیزهایی می ترسند؟
بیحسی (داروی بی حسی): بیشتر افراد از خود بی حسی نمی ترسند، بلکه از کار نکردن آن یا عوارض جانبی آن مانند بی حسی موقت لب ها واهمه دارند.
خون: برخی از افراد ترس از دیدن خون (هموفوبیا) دارند و حتی خونریزی های جزئی در حین درمان می تواند باعث اضطراب آن ها شود.
خفگی: ممکن است فرد هنگام بی حس شدن دهان، از خفگی یا حالت تهوع بترسد.
خود دندانپزشک: اگر فرد تجربه منفی قبلی با دندانپزشک داشته باشد، ممکن است این خاطره منجر به ترس شدید از خود دندانپزشک شود.
احساس درد: برخی افراد آستانه درد بسیار پایینی دارند و نسبت به کوچک ترین ناراحتی بسیار حساس هستند.
سوزن: ترس از تزریق یا سوزن یکی از عوامل رایج است.
صداها: صدای دستگاه ها و دریل دندانپزشکی می تواند برای برخی افراد اضطرابآور باشد.
بوها: بوی خاص مطب یا داروها ممکن است برای برخی افراد آزار دهنده و نگران کننده باشد.
چه کسانی بیشتر در معرض ترس از دندانپزشکی هستند؟
افرادی که یکی از شرایط زیر را دارند بیشتر در معرض دنتوفوبیا قرار دارند:
- سابقه اختلال اضطرابی یا سایر فوبیاها
- اختلال پانیک یا حملات اضطرابی
- سوء مصرف مواد
فوبیاهای مرتبط با دنتوفوبیا:
آلگوفوبیا: ترس از درد
امتوفوبیا: ترس از استفراغ
هافوفوبیا: ترس از لمس شدن
یاتروفوبیا: ترس از پزشکان
تریفانوفوبیا: ترس از سوزن
علل بروز دنتوفوبیا چیست؟
سابقه خانوادگی
اگر یکی از اعضای خانواده دچار فوبیا یا اختلال اضطرابی باشد، احتمال بروز این فوبیا بیشتر می شود.
احساس شرمندگی
نزدیکی بیش از حد دندانپزشک یا نگرانی درباره بوی دهان یا ظاهر دندان ها می تواند عامل باشد.
احساس بی اختیاری
خوابیدن روی یونیت دندانپزشکی و باز بودن دهان برای مدت طولانی می تواند احساس ناتوانی ایجاد کند.
الگوپذیری
شنیدن تجربه های منفی دیگران از دندانپزشکی نیز می تواند در شکل گیری ترس نقش داشته باشد.
تجربه های منفی گذشته
درمان دردناک، بدون رضایت یا آسیب زا در گذشته ممکن است منجر به ایجاد دنتوفوبیا شود.
محرک های دنتوفوبیا چی هستند؟
- حضور در مطب دندانپزشکی
- دیدن ابزارهای دندانپزشکی
- دراز کشیدن روی یونیت
- دیدن دندانپزشک یا دستیار
- فکر کردن به مراجعه دندانپزشکی
علائم دنتوفوبیا
- لرزش و تعریق زیاد
- تپش قلب
- تهوع
- تنگی نفس
- سرگیجه یا سبکی سر
- دلدرد یا سوء هاضمه
- بی خوابی شب قبل از مراجعه
- گریه هنگام فکر کردن به دندانپزشکی
تشخیص دنتوفوبیا
انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) دنتوفوبیا را بهعنوان یک نوع فوبیای خاص در فهرست اختلالات روانی (DSM) ثبت کرده است.
برای تشخیص دقیق ممکن است به روان شناس ارجاع داده شوید تا شدت علائم و تأثیر آن بر زندگی روزمره بررسی شود.
برای تشخیص این فوبیا:
- ترس هنگام فکر کردن به دندانپزشک باید وجود داشته باشد.
- این ترس باید مانع از مراجعه حتی در شرایط ضروری شود.
- علائم باید حداقل ۶ ماه ادامه دار باشند.
درمان دنتوفوبیا
اصلیترین روش درمانی، “درمان مواجهه ای (Exposure Therapy)” است. در این روش روان درمانگر بیمار را به صورت کنترل شده با موقعیت های اضطراب آور مواجه می کند.
مراحل درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آموزش تکنیک های تنفس عمیق و آرام سازی عضلات
- دیدن فیلم یا تصویر از درمان های دندانپزشکی
- رفتن به مطب بدون دریافت درمان
- در نهایت انجام معاینه یا جرم گیری ساده
سایر راهکار های درمان دنتوفوبیا
طب سوزنی: کاهش اضطراب با سوزن های نازک در نقاط خاص بدن
درمان شناختی رفتاری (CBT): تغییر افکار منفی نسبت به موقعیت های ترس آور
حواس پرتی: پخش موسیقی یا ویدئو در مطب
تصویر سازی ذهنی هدایت شده: تجسم مکان آرامش بخش مثل دریا یا کوه
هیپنوتراپی: استفاده از آرام سازی عمیق برای تغییر واکنش ذهنی
تکنیک های آرام سازی: تنفس عمیق، ریلکسیشن عضلات
تجویز داروهای آرام بخش: مثل گاز خنده آور (نیتروساکسید)، داروهای خوراکی یا آرام بخش وریدی
عوارض دنتوفوبیا
اجتناب از درمان دندانپزشکی به دلیل فوبیا می تواند منجر به:
- پوسیدگی شدید دندان ها
- بیماری لثه
- افتادن دندان ها
- بیماری قلبی
- عفونت های تنفسی و ریوی
- بدتر شدن کنترل دیابت
همچنین می تواند منجر به:
- کاهش عزت نفس
- پرهیز از معاشرت
- اختلالات خواب
- مشکلات شغلی یا تحصیلی
سوالات متداول
چطور در هنگام مراجعه به دندانپزشکی با دنتوفوبیا کنار بیاییم؟
- قبل از شروع درمان، جلسه مشاوره با دندانپزشک بگذارید
- ترس خود را با دندانپزشک در میان بگذارید
- همراه داشتن یک فرد مورد اعتماد
- انتخاب دندانپزشکی که با بیماران مضطرب به خوبی برخورد می کند
- توافق بر سر علامتی برای توقف درمان در صورت نیاز
- مراجعه در ساعات خلوت، مانند اول صبح
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- در صورت حملات پانیک
- اضطراب مداوم که زندگی یا خواب را مختل کند
آیا دنتوفوبیا واقعی است؟
بله. دنتوفوبیا بهعنوان یک اختلال واقعی در منابع روانپزشکی رسمی (DSM) شناخته شده است. حتی اگر برخی فوبیاها در DSM ذکر نشده باشند، تا زمانی که زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند، واقعی و نیازمند درمان هستند.
یادداشتی از دکتر نگین واعظی
ترس از دندانپزشکی (دنتوفوبیا) می تواند منجر به مشکلات درمان نشده دهان و دندان و کاهش کیفیت زندگی شود. اما روش های مؤثری برای غلبه بر این ترس وجود دارد. با کمک دندانپزشک یا درمانگر، می توانید بر اضطراب خود غلبه کرده و سلامت دهان خود را حفظ کنید.
برای دریافت نوبت سریع دندانپزشکی در تبریز یا بهره مندی از مشاوره تخصصی، کافی ست با مطب تماس بگیرید یا از طریق واتساپ پیام ارسال نمایید:
📍 آدرس مطب: تبریز، ولیعصر، چهارراه شریعتی، جنب بانک سپه، ساختمان آناهیتا، طبقه ۳، واحد ۷
📞 تلفن / واتساپ / تلگرام: 09149617890
بدون دیدگاه