براکسیسم Bruxism به شرایطی گفته می شود که فرد دندان های خود را به هم می فشارد، می ساید یا فشار می دهد. این عمل معمولاً به صورت ناخود آگاه، چه در زمان بیداری و چه در خواب رخ می دهد. از جمله عوامل مؤثر در بروز آن می توان به استرس، اضطراب، اختلالات خواب و مصرف برخی داروها اشاره کرد. بسیاری از افرادی که دندان قروچه دارند، می توانند با استفاده از محافظ دهان یا نایت گارد (مخصوص دندان قروچه)، علائم خود را کاهش دهند.
براکسیسم چیست؟
براکسیسم (Bruxism) یا دندان قروچه به معنای ساییدن، فشردن یا فشار دادن دندان ها روی هم است. این عمل معمولاً ناخود آگاه اتفاق می افتد و ممکن است در بیداری یا خواب رخ دهد.
بسیاری از افراد گهگاه دندان های خود را به هم می سایند، به ویژه در مواقع استرس‌زا. اما اگر این عمل به‌صورت مکرر انجام شود، فشار اضافی بر دندان ها و فک وارد می‌کند و می تواند منجر به آسیب دندانی، سردرد، درد فک و مشکلات دیگر شود.
هر فردی ممکن است به براکسیسم مبتلا شود، اما این مشکل بیشتر در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی شایع است. از آنجا که دندان قروچه اغلب در خواب اتفاق می افتد، تعیین دقیق تعداد مبتلایان دشوار است.
علایم دندان قروچه
اگر دندان قروچه شدید یا مکرر دارید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- سردرد یا درد صورت، به‌ویژه در صبح
- گوش درد
- درد عضلات فک
- وزوز گوش (زنگ زدن گوش)
- درد هنگام جویدن
- مشکل در باز و بسته کردن دهان
انواع دندان قروچه
دندان قروچه می تواند در بیداری یا خواب رخ دهد. اگرچه عمل ساییدن دندان ها مشابه است، اما این دو حالت تفاوت دارند:
براکسیسم بیداری: اگر فقط در زمان بیداری دندان های خود را به هم می فشارید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید، به‌ویژه اگر بتوانید با افزایش آگاهی و کاهش استرس آن را کنترل کنید. احساس اضطراب، استرس یا عصبانیت می تواند باعث دندان قروچه شود. همچنین ممکن است هنگام تمرکز شدید، متوجه فشردن فک خود شوید.
براکسیسم خواب: ساییدن یا فشردن دندان ها در خواب می تواند آسیب بیشتری نسبت به حالت بیداری ایجاد کند، زیرا فرد متوجه آن نمی شود. افراد مبتلا به براکسیسم خواب معمولاً برای کنترل عوارض آن نیاز به درمان دارند.
علل براکسیسم یا دندان قروچه
پزشکان به طور دقیق نمی دانند چرا برخی افراد دندان قروچه دارند و برخی دیگر نه. براکسیسم یک علت مشخص ندارد، بلکه چندین عامل خطر می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
عوامل خطر
عوامل زیر احتمال ابتلا به براکسیسم را افزایش می دهند:
استرس و اضطراب: احساس فشار و استرس می تواند منجر به دندان قروچه شود. اگر افسردگی یا اختلالات اضطرابی مانند اختلال افسردگی اساسی (MDD) یا اختلال اضطراب فراگیر (GAD) دارید، بیشتر در معرض این مشکل هستید.
عادات سبک زندگی: افرادی که سیگار می‌کشند، الکل مصرف می کنند یا کافئین زیادی (بیش از شش فنجان قهوه در روز) می نوشند، دو برابر بیشتر از دیگران دندان قروچه دارند.
برخی داروها: از جمله داروهای ضد اضطراب مانند بازدارنده ای بازجذب سروتونین (SSRIs).
آپنه خواب: تحقیقات ارتباطی بین آپنه خواب و دندان قروچه را تأیید کرده‌اند، به‌طوری که بسیاری از افراد هر دو مشکل را دارند. اما هنوز مشخص نیست که آیا آپنه خواب باعث براکسیسم می‌شود یا برعکس. پژوهشگران همچنان در حال بررسی رابطه بین دندان قروچه و اختلالات خواب هستند.
حتما بخوانید : درمان فوری دندان درد با درمان های خانگی
عوارض براکسیسم
در صورت عدم درمان، دندان‌قروچه می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- اختلالات خواب
- آسیب های دندانی مانند سایش دندان ها، لق شدن یا ترک خوردن دندان ها
- اختلال مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ)
- درد صورت
تشخیص براکسیسم
پزشکان (معمولاً دندانپزشکان) اغلب بر اساس معاینه فیزیکی و علائم بیمار، براکسیسم را تشخیص می دهند. اما در برخی موارد، ممکن است مطالعه خواب (پلی سومنوگرافی) لازم باشد. این آزمایش شبانه در مراکز خواب انجام می شود و می تواند تشخیص قطعی ارائه دهد.
درمان براکسیسم
اگر براکسیسم خفیف یا گهگاهی دارید، احتمالاً نیازی به درمان رسمی ندارید. اما در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است روش های زیر را توصیه کند:
محافظ دهان: دندانپزشک می‌تواند یک محافظ دهان مخصوص برای محافظت از دندان های شما بسازد. این وسیله همچنین می‌تواند فک را در وضعیت بهتری قرار دهد تا فشار روی عضلات مفصل فک کاهش یابد.
تکنیک های کاهش استرس: مدیریت استرس می تواند علائم براکسیسم را کاهش دهد. این روش ها شامل مدیتیشن، ورزش و درمان شناختی-رفتاری (CBT) است.
تغییر سبک زندگی: اگر دندان قروچه ناشی از مصرف کافئین یا الکل است، کاهش مصرف روزانه می تواند کمک کننده باشد. ترک سیگار نیز می تواند به کاهش دندان قروچه و بهبود کیفیت خواب کمک کند.
داروها: مصرف شل کننده های عضلانی قبل از خواب می تواند دندان‌قروچه را کاهش دهد یا از آن جلوگیری کند. البته بیشتر پزشکان این روش را فقط به صورت موقت توصیه می کنند.به هر حال مصرف دارو باید با نظر پزشک باشد.
تزریق بوتاکس: در موارد شدید، پزشک ممکن است تزریق بوتاکس را برای شل کردن عضلات فک و کاهش درد توصیه کند. اثر این تزریق موقت است و معمولاً هر ۳ تا ۴ ماه نیاز به تکرار دارد.
پیج اینستاگرام دکتر نگین واعظی
پیشگیری
آیا می‌توان از براکسیسم جلوگیری کرد؟
همیشه نمی توان از دندان قروچه جلوگیری کرد، به ویژه اگر در خواب اتفاق بیفتد. اما راهکار هایی برای کاهش خطر وجود دارد:
- تمرین ذهن آگاهی برای کاهش استرس روزانه
- معاینات منظم دندانپزشکی (برای تشخیص و درمان به موقع آسیب های دندانی)
- پرهیز از سیگار، مواد مخدر و مصرف زیاد الکل
چشم‌انداز بیماری
آینده افراد مبتلا به دندان قروچه چگونه است؟
هر فردی متفاوت است، اما به‌طور کلی چشم انداز مثبتی وجود دارد. کودکان معمولاً با رسیدن به نوجوانی، دندان‌قروچه را پشت سر می گذارند. برای بزرگسالان، محافظ دهان می تواند کمک‌کننده باشد. در بسیاری از موارد، براکسیسم به مرور زمان از بین می رود، اما مدیریت علائم در صورت عود مهم است.
زندگی با براکسیسم
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم براکسیسم شما مداوم است یا به تدریج شدیدتر می شود، بهتر است به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. چه به درمان موقت برای گذر از دوره های استرس نیاز داشته باشید و چه به راهکار های بلند مدت مانند محافظ دهان، پزشک می‌تواند به شما کمک کند.
حتما بخوانید : هالیتوزیس یا بوی بد دهان چیست و راه های رفع آن
سؤالات متداول
آیا دندان‌قروچه مشکل جدی ای است؟
بستگی دارد. اگر گهگاه دندان قروچه دارید، احتمالاً مشکل خاصی ایجاد نمی کند. اما اگر این عادت برای مدت طولانی ادامه یابد، می تواند منجر به مشکلاتی مانند ترک دندان ها، سردرد، اختلال مفصل فک، وزوز گوش و سایر عوارض شود.
نکته پایانی
آیا صبح ها با درد صورت از خواب بیدار می‌شوید؟ شاید همیشه سردرد های صبحگاهی دارید یا بدون دلیل مشخص احساس خستگی می کنید. هر یک از این علائم می تواند نشانه دندان قروچه باشد. پزشک می تواند تشخیص قطعی دهد و درمان مناسب را پیشنهاد کند.
سلامت دهان و دندان نقش مهمی در کیفیت زندگی دارد. متخصصان می توانند با طراحی برنامه ای شخصی سازی شده، لبخندی سالم را برای شما به ارمغان آورند.امیدواریم این مقاله ای که برای شما ترجمه کرده ایم براتون مفید بوده باشه.
معاینه دندانپزشک در تبریز
نوبت دهی فوری جهت ویزی و معاینه در تبریز در مطب دکتر نگین واعظی
📍آدرس: تبریز، ولیعصر، چهار راه شریعتی، جنب بانک سپه،ساختمان آناهیتا، طبقه 3
📞 تلفن مطب / واتساپ / تلگرام : 09149617890
بدون دیدگاه