فهرست مطالب
مقدمه ای بر پالپکتومی در دندان‌های شیری
روزی با مادری صحبت می‌کردم که دختر کوچکش به دلیل عفونت شدید در یکی از دندان های شیری اش درد زیادی داشت. طبیعی بود که او نگران و ناآگاه از مراحل بعدی درمان باشد. برایش توضیح دادم که در چنین مواردی، درمانی ملایم و مؤثر وجود دارد که ما اغلب از آن استفاده می کنیم و نامش «پالپکتومی در دندان های شیری» (Pulpectomy in baby teeth) است. این درمان شامل برداشتن دقیق بافت عفونی داخل دندان برای تسکین درد و حفظ دندان تا زمانی است که به طور طبیعی بیفتد. البته اگر عفونت شدید باشد و همراه با تورم صورت (که ما به آن «سلولیت صورت» یا Facial Cellulitis می‌گوییم)، کشیدن دندان ممکن است گزینه‌ای ایمن‌تر و سریع‌تر برای کمک به بهبودی کودک باشد.
بعنوان یک دندانپزشک ، اغلب والدینی را می‌بینم که وقتی فرزندشان درد دارد و نیاز به درمانی مثل پالپکتومی دارد، دچار استرس و نگرانی می‌شوند. این کاملاً طبیعی است که سوالاتی داشته باشید و به همین دلیل این مقاله را آماده کرده‌ایم تا نگرانی شما را برطرف کنیم.
مرور کلی
پالپکتومی چیست؟
پالپکتومی (Pulpectomy) که به عصب کشی دندان شیری نیز شناخته می شود، یکی از مهم‌ترین درمان‌های دندانپزشکی کودکان است که برای نجات دندان‌های شیری آسیب‌دیده استفاده می‌شود. وقتی پوسیدگی یا ضربه باعث التهاب یا عفونت در بافت نرم درون دندان (پالپ) می‌شود، دندانپزشک با برداشتن بخش تاجی این بافت، از گسترش آسیب جلوگیری می‌کند. پالپکتومی به حفظ عملکرد دندان کمک می‌کند تا کودک بتواند بدون مشکل جویدن، صحبت کردن و رشد فک را تجربه کند.
به‌عنوان والدین یک کودک زیر 7 سال، این طبیعی است که احساس عدم اطمینان داشته باشید.اما این درمان ایمن، مؤثر و اغلب بهترین راه برای نجات دندان شیری‌ای است که هنوز زمان افتادنش نرسیده است.
چرا ممکن است فرزندتان به پالپکتومی نیاز داشته باشد؟
در ادامه، فهرستی واضح از دلایل رایج که ممکن است باعث توصیه پالپکتومی برای کودک شما شود آمده است:
پوسیدگی عمیق دندان (Dental caries)
اگر یک پوسیدگی (کرم‌خوردگی) به بخش داخلی دندان (پالپ) برسد، باکتری‌ها می‌توانند باعث عفونت، درد، تورم یا آبسه شوند.
ضربه یا آسیب دندانی
افتادن یا ضربه به دهان می‌تواند به عصب و جریان خون داخل دندان آسیب بزند، حتی اگر ظاهر دندان سالم به‌نظر برسد.
عفونت مزمن
اگر یک دندان شیری برای مدتی درمان نشده باقی بماند، عفونت ممکن است به ناحیه ریشه و بافت‌های اطراف گسترش یابد و نیاز به برداشتن کامل پالپ برای توقف آن باشد.
مرگ پالپ (Pulp necrosis)
در برخی موارد، بافت داخلی دندان می‌میرد و می‌تواند باعث طعم بد در دهان، تورم یا ناراحتی شود. پالپکتومی با حذف این بافت مرده از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می‌کند.
ناموفق بودن پالپوتومی
اگر قبلاً درمانی به‌نام پالپوتومی (Pulpotomy) انجام شده باشد که فقط بخش بالایی پالپ درمان شده و علائم مجدداً ظاهر شوند، احتمال دارد نیاز به پالپکتومی کامل باشد.
تورم صورت یا آبسه لثه
این علائم معمولاً نشان دهنده گسترش عفونت هستند. در این شرایط ممکن است دندان هنوز قابل حفظ با پالپکتومی باشد.مگر اینکه وضعیت خیلی وخیم باشد، که در این صورت کشیدن دندان کودک ایمن‌تر است.
حتما بخوانید: هزینه پالپکتومی یا عصب کشی دندان شیری کودکان در تبریز
علائم نیاز به پالپکتومی در کودکان
چه زمانی باید به فکر پالپکتومی باشید؟
کودکانی که دندان شیری آن‌ها به شدت پوسیده شده یا به دلیل ضربه دچار آسیب پالپی شده‌اند، اغلب به پالپکتومی نیاز دارند. از نشانه‌هایی که نباید نادیده گرفته شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد مداوم دندان
اگر کودک از دردی شکایت دارد که گهگاه ظاهر می‌شود یا در شب‌ها شدیدتر می‌شود، ممکن است نشانه‌ای از عفونت در پالپ (بافت نرم داخل دندان) باشد.
حساسیت به گرما یا سرما
اگر هنگام خوردن یا نوشیدن خوراکی‌های گرم یا سرد، عقب می‌کشد یا می‌گوید «آخ»، ممکن است عصب دندان ملتهب یا عفونی شده باشد.
تورم اطراف دندان یا لثه
پف‌کردگی، قرمزی یا وجود برآمدگی (که به آن «آبسه» یا abscess گفته می‌شود) نزدیک دندان، می‌تواند نشانه گسترش عفونت باشد.
تغییر رنگ دندان
اگر دندانی نسبت به دندان‌های دیگر خاکستری یا تیره‌تر شود، ممکن است نشان‌دهنده مرگ عصب داخل دندان باشد که معمولاً بر اثر پوسیدگی یا ضربه رخ می‌دهد.
لق شدن دندان (نه به‌صورت طبیعی)
اگر دندانی قبل از زمان طبیعی افتادنش، لق شده باشد—به‌ویژه اگر با درد همراه باشد—ممکن است به دلیل عفونت در ناحیه ریشه باشد.
بوی بد دهان یا طعم ناخوشایند مداوم
بوی بدی که مربوط به غذا یا بهداشت ضعیف نباشد، یا مزه بد مداوم، می‌تواند ناشی از ترشح چرک یا مایعات از دندان عفونی باشد.
تب بدون علت مشخص دیگر
در برخی موارد، تب می‌تواند با عفونت دندانی مرتبط باشد، به‌ویژه اگر با علائمی مثل درد یا تورم همراه باشد.
تورم صورت یا پف‌کردگی زیر چشم یا فک
این وضعیت جدی‌تر است و می‌تواند نشان دهد که عفونت در حال گسترش است. اگر متوجه تورم در صورت شدید، سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید.
تفاوت پالپکتومی دندان شیری با پالپوتومی چیست؟
هر دو روش پالپکتومی و پالپوتومی برای درمان عفونت یا آسیب درون دندان شیری به کار می‌روند، اما در شرایط متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پالپوتومی زمانی انجام می‌شود که عفونت فقط در قسمت بالایی پالپ (درون تاج دندان) باشد و ریشه‌ها هنوز سالم باشند؛ در این صورت فقط قسمت بالای پالپ برداشته می‌شود و باقی آن در جای خود باقی می‌ماند. اما پالپکتومی زمانی انجام می‌شود که عفونت به عمق ریشه‌ها نفوذ کرده باشد، بنابراین کل پالپ (از تاج تا ریشه‌ها) برداشته شده و کانال‌ها تمیز و پر می‌شوند.
به‌طور ساده، پالپوتومی پاک‌سازی جزئی است، در حالی‌که پالپکتومی پاک‌سازی کامل محسوب می‌شود و معمولاً وقتی آسیب یا عفونت گسترده‌تر است، انجام می‌شود.
مراحل انجام پالپکتومی
پالپکتومی چگونه انجام می‌شود؟
اگر فرزندتان نیاز به پالپکتومی داشته باشد، در ادامه مراحل این درمان به زبان ساده توضیح داده شده‌اند تا بدانید چه انتظاری باید داشته باشید:
- معاینه و تصویربرداری: دندانپزشک با بررسی علائم و گرفتن عکس رادیوگرافی (X-ray)، وضعیت پالپ و ریشه‌ها را ارزیابی می‌کند.
- بی‌حسی موضعی: برای اطمینان از راحتی کودک، دندان و ناحیه اطراف آن بی‌حس می‌شود. چون حتی اگر پالپ دندان مرده باشد، لثه‌ها هنوز حس درد دارند.
- برداشتن پالپ تاجی: پالپ آسیب‌دیده و ملتهب برداشته می‌شود.
- ضدعفونی و تثبیت: داخل دندان با محلول‌های مخصوص ضدعفونی شده و از مواد خاصی برای پر کردن کانال ها استفاده می شود.
- ترمیم نهایی: بسته به شرایط دندان، از پرکردگی موقت یا دائم استفاده می‌شود و معمولاً برای محافظت از دندان، روکش فلزی ضدزنگ (Stainless Steel Crown) قرار داده می‌شود.
این مراحل معمولاً در یک جلسه انجام می‌شوند و درد یا ناراحتی خاصی برای کودک به همراه ندارند.
برای اطمینان از بهبودی کامل، مراجعات پیگیری لازم است. ممکن است عکس‌های جدید گرفته شود تا بررسی شود که آیا عفونت به‌طور کامل برطرف شده است.
با گذر زمان، مواد پرشده در کانال‌ها باید به‌تدریج جذب شوند و هم‌زمان با رویش دندان دائمی، دندان شیری به‌صورت طبیعی بیفتد.
حتما بخوانید: پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان
مزایای عصب کشی دندان شیری
پالپکتومی یا همان عصب کشی دندان شیری، مزایای مهمی برای سلامت و راحتی کودک دارد:
تسکین درد و ناراحتی
با خارج‌کردن بافت آلوده از داخل دندان، درد از بین می‌رود و کودک به‌سرعت احساس راحتی خواهد کرد.
حفظ دندان شیری
نگهداری دندان شیری تا زمان افتادن طبیعی‌اش، به عملکرد مناسب جویدن، رشد گفتار و روال عادی روزمره کودک کمک می‌کند.
حفظ فضا برای دندان دائمی
دندان‌های شیری مانند نگهدارنده‌ای برای دندان‌های دائمی عمل می‌کنند. اگر زودتر از موعد کشیده شوند، دندان‌های مجاور ممکن است حرکت کنند و باعث بی‌نظمی در رویش دندان‌های دائمی شوند.
جلوگیری از گسترش عفونت
درمان عفونت پالپ مانع از پخش شدن باکتری به دندان‌ها، لثه یا حتی بخش‌های دیگر بدن می‌شود و احتمال عوارض جدی‌تر را کاهش می‌دهد.
پیشگیری از کشیدن زودهنگام و درمان‌های پیچیده آینده
درمان عفونت پالپ مانع از پخش شدن باکتری به دندان‌ها، لثه یا حتی بخش‌های دیگر بدن می‌شود و احتمال عوارض جدی‌تر را کاهش می‌دهد.
حمایت از گفتار و تغذیه صحیح
چه دندان‌های جلویی و چه دندان‌های پشتی، هر دو در تلفظ صحیح کلمات و جویدن نقش دارند. حفظ آن‌ها به کودک کمک می‌کند تا به رشد گفتاری و تغذیه‌ای خود ادامه دهد.
مراقبت از کودک پس از پالپکتومی
پس از پالپکتومی چه انتظاری باید داشت؟ (نکات مهم)
اکثر کودکان بعد از پالپکتومی به‌خوبی بهبود می‌یابند، اما نکاتی برای مراقبت و پیگیری وجود دارد:
- احساس ناراحتی خفیف یا حساسیت پس از ازبین‌رفتن بی‌حسی طبیعی است و معمولاً با استامینوفن مخصوص کودکان قابل کنترل است (طبق دوز تجویز شده توسط دندانپزشک یا داروساز).
- تورم یا حساسیت جزئی اطراف ناحیه درمان ممکن است در روز اول یا دوم رخ دهد. در صورت افزایش تورم یا بیماری عمومی کودک، فوراً با دندانپزشک تماس بگیرید.
- برای ۲۴ ساعت اول، خوردن و مسواک زدن باید با احتیاط باشد. غذاهای نرم پیشنهاد می‌شود و باید از خوردنی‌های سفت و چسبناک پرهیز شود.
- مراجعات پیگیری برای بررسی روند بهبودی و تکمیل درمان (مثل گذاشتن روکش دائمی) ضروری هستند.
مراقبت از کودک پس از پالپکتومی
راهنمایی ساده برای مراقبت در خانه:
- در ۱ تا ۲ روز اول، غذاهای نرم مانند پوره سیب‌زمینی، ماست، تخم‌مرغ هم‌زده، یا پاستا پیشنهاد می‌شود.
- از خوردنی‌های سفت، ترد یا چسبناک مانند آجیل، آب‌نبات، پاپ‌کورن و آدامس اجتناب شود.
- مسواک زدن ادامه یابد، اما با ملایمت در ناحیه درمان انجام شود.
- در صورت نیاز از استامینوفن کودکان استفاده شود.
- نشانه‌های هشداردهنده مانند تورم زیاد، تب، یا درد مداوم را زیر نظر بگیرید.
- مراجعات بعدی را از دست ندهید، چون برای بررسی کامل روند درمان ضروری هستند.
حتما بخوانید: قیمت و هزینه کشیدن دندان شیری در تبریز سال 1404
خطرات احتمالی و نحوه برخورد با آن‌ها
اگر فرزندتان چند روز پس از درمان همچنان درد دارد، یا دچار تورم یا تب شده، یا هر چیزی غیرطبیعی به‌نظر می‌رسد، فوراً با دندانپزشک تماس بگیرید.با مراقبت خانگی مناسب و مراجعات منظم، اکثر کودکان خیلی خوب بهبود می‌یابند.
پاسخ سوالات متداول
آیا پالپکتومی در دندان شیری دردناک است؟
خیر. درمان با بی‌حسی انجام می‌شود و کودک هنگام کار هیچ دردی احساس نمی‌کند. پس از رفع بی‌حسی، ممکن است حساسیت خفیفی ایجاد شود که با استامینوفن کودکان قابل کنترل است. بیشتر کودکان با کمی مراقبت به‌سرعت بهبود می‌یابند.
آیا دندان شیری بعد از پالپکتومی دوباره پوسیده می‌شود؟
بله ممکن است! اگر بهداشت دهان رعایت نشود یا مواد ترمیمی آسیب ببینند، احتمال پوسیدگی مجدد وجود دارد. مراجعه منظم به دندانپزشک ضروری است.
بعد از پالپکتومی، آیا دندان می‌افتد؟
چون پالپکتومی روی دندان شیری انجام می شود. بالطبع در زمان طبیعی خودش خواهد افتاد.هدف از پالپکتومی حفظ دندان شیری تا زمان رویش دندان دائمی است.
اگر دندان شیری پوسیده را نکشیم و درمان نکنیم، چه می‌شود؟
عدم درمان پوسیدگی‌های عمیق می‌تواند منجر به عفونت، آبسه و آسیب به جوانه دندان دائمی زیرین شود. همچنین می‌تواند باعث بی‌نظمی در رویش دندان‌های دائمی و مشکلات ارتودنسی شود.
ماندگاری پالپکتومی چقدر است؟
اگر درمان به‌درستی انجام شود و مراقبت‌های لازم رعایت گردد، پالپکتومی می‌تواند تا زمان افتادن طبیعی دندان دوام داشته باشد. مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان ضروری است.
نتیجه‌گیری
در نهایت، پالپکتومی فرصتی است تا دندان شیری کودک حفظ شود.به‌ویژه در دندان‌های پشتی که نقش مهمی در هدایت رویش دندان دائمی دارند.
اگر دندان بیش از حد آسیب دیده یا عفونت بسیار شدید باشد، ممکن است کشیدن آن گزینه امن‌تری باشد. در هر صورت، هدف نهایی دندانپزشک، حفظ سلامت و راحتی کودک هم در حال و هم در آینده است.
پالپکتومی دندان شیری در تبریز
اگر فرزندتان در تبریز دچار پوسیدگی یا درد دندان شیری شده است، همین امروز با ما تماس بگیرید تا با انجام ترمیم یا پالپکتومی (عصب کشی دندان شیری)، دندان او را حفظ کرده و از درد و عفونت جلوگیری کنید. می توانید برای ویزیت و نوبت دهی سریع در تبریز با ما تماس بگیرید:
📍 آدرس مطب: تبریز، ولیعصر، چهارراه شریعتی، جنب بانک سپه، ساختمان آناهیتا، طبقه ۳، واحد ۷
📞 تلفن / واتساپ / تلگرام: ۰۹۱۴۹۶۱۷۸۹۰
بدون دیدگاه